Día de los Muertos (Dag van de Doden) is een eeuwenoude Mexicaanse traditie waarin mensen hun overleden geliefden op een kleurrijke en liefdevolle manier herdenken. Deze feestdagen worden gevierd op 1 en 2 november, waarbij men gelooft dat de zielen van de overledenen terugkeren om samen met hun families te zijn. Families bouwen speciale altaars (ofrendas), waar ze foto’s, bloemen, kaarsen en favoriete gerechten van de overledenen plaatsen als eerbetoon.

De wortels van deze traditie gaan terug tot precolumbiaanse Meso-Amerikaanse culturen, zoals de Azteken, Tolteken en andere inheemse volkeren. Deze beschavingen geloofden dat de dood niet het einde was, maar een overgang naar een ander leven. Het feest werd later beïnvloed door katholieke gebruiken, zoals Allerheiligen en Allerzielen, die door Spaanse kolonisten werden ingevoerd.

Hoewel Día de los Muertos en Halloween in dezelfde periode vallen, hebben ze heel verschillende achtergronden. Halloween komt voort uit het Keltische feest Samhain, waar de dood werd gezien als iets om te vrezen. Día de los Muertos daarentegen viert de dood als onderdeel van het leven. Het draait om herinnering en vreugde, in plaats van angst. Laten we een aantal overeenkomsten en verschillen opsommen:

Overeenkomsten:

  1. Timing
    Beide feesten worden gevierd rond dezelfde periode (eind oktober en begin november), wat te maken heeft met oude landbouwcycli. Het einde van de oogsttijd werd door veel culturen gezien als een overgangsperiode tussen leven en dood, wat verklaart waarom beide feestdagen de doden herdenken.
  2. Dood en de Overledenen
    Zowel Halloween als Día de los Muertos gaan over de terugkeer van de doden naar de wereld van de levenden.
  3. Invloed van het Christendom
    Beide feesten zijn beïnvloed door katholieke gebruiken zoals Allerheiligen en Allerzielen, hoewel hun wortels verschillend zijn (Keltisch voor Halloween en Meso-Amerikaans voor Día de los Muertos).

Verschillen:

  1. Essentie
    Halloween gaat vaak over angst en het vermijden van kwade geesten, met een focus op griezelige symbolen zoals spoken, heksen en monsters. Día de los Muertos daarentegen viert de doden op een positieve manier, met kleur, vreugde en het idee dat de doden altijd deel blijven uitmaken van het leven.
  2. Culturele Achtergrond
    De culturele context is ook heel verschillend. Halloween komt voort uit Europese (voornamelijk Keltische) tradities, terwijl Día de los Muertos diep geworteld is in de inheemse culturen van Mexico en andere delen van Latijns-Amerika.
Dans als onderdeel van Día de los Muertos

Dans is een onmisbaar onderdeel van Día de los Muertos. Mensen trekken de straten in, verkleed als skeletten (calaveras) en schilderen hun gezichten met kleurrijke patronen. Optochten en dansen brengen de gemeenschap samen in een vreugdevolle viering, waarin de dood gevierd wordt als een feest. De levendige muziek en dansen, vaak geïnspireerd door Mexicaanse folkloristische tradities, weerspiegelen de levenslust en energie die ook in dansstijlen zoals salsa terug te vinden is.

Dans is een krachtige manier om verbinding te voelen, zowel met de levenden als met degenen die we hebben verloren. Tijdens Día de los Muertos wordt dans gebruikt om het leven te vieren.

Leuke weetjes over Día de los Muertos

  • De cempasúchil (goudsbloem) wordt de “bloem van de doden” genoemd en is een belangrijk symbool tijdens Día de los Muertos. Het verhaal gaat dat de heldere kleuren en de geur van de bloem de zielen van de overledenen helpen de weg terug te vinden naar hun families.
  • Suikerschedels (calaveras de azúcar) worden vaak uitgedeeld of op altaars geplaatst. Deze kleurrijke schedels zijn een speelse manier om de dood te symboliseren, zonder dat het eng aanvoelt.
  • Pan de muerto is een traditioneel zoet brood dat speciaal voor Día de los Muertos wordt gemaakt. Het wordt vaak gegeten tijdens de vieringen en soms ook op de altaren geplaatst als offer.

Bonus: kijktip! 

Misschien ken je hem al wel: de Disney-film Coco (2017) heeft veel mensen rondom de hele wereld kennis laten maken met Día de los Muertos en heeft velen geraakt door de mooie verbeelding van deze traditie. Coco legt op een prachtige manier uit dat zolang we onze dierbaren herinneren, ze altijd in ons hart blijven voortleven—precies de boodschap van Día de los Muertos.

Día de los Muertos herinnert ons eraan dat de dood geen einde is, maar een nieuw begin. Door muziek, dans en herinneringen komen we dichter bij degenen die ons zijn voorgegaan. Net als dans, geeft Día de los Muertos ons de kans om vreugde te voelen en te verbinden, zelfs in tijden van verlies.